Украина халқининг жасорати Россиянинг қудрати ҳақидаги кўплаб ёлғон афсоналарни чиппакка чиқарди. Олтин деб ўйланган узукнинг миси чиқиб қолди. Шулар қаторида, миллатчи ва урушпараст руслар кўп такрорлашни яхши кўрадиган айрим жумлалар ҳам энди бошқа айтилмайдиган бўлди. Айниқса Иккинчи жаҳон урушида қозонилган ғалабадан сўнг “руслар таслим бўлмайди”, “руслар ўзиникини ташлаб кетмайди”, “биз доим ғолиб чиқамиз”, “истасангиз (урушни) такрорлашимиз мумкин” каби жумлаларни сигарета тутуни ва пиво кўпиги аралаш мастона пуркаш ҳолатлари, машиналарнинг орқа ойналарига шу ёзувларни ёпиштириб юриш ҳолатлари анча барҳам топди. Чунки бу чиранишлар ёлғонлиги Украинадаги урушнинг ўтган 1 йили давомида қайта-қайта исботланди. Аслини олганда, Иккинчи жаҳон урушидаги ғалабага бутун СССР халқлари ва уларнинг ресурслари ҳамда Ғарбнинг ҳарбий-иқтисодий ёрдами эвазига эришилганди.
Ростан ҳам руслар доим енгилмасми? Рус-фин, рус-япон, Афғонистон ва биринчи чечен урушлари ва албатта Украинани 3 кунда босиб олиш режаси 1 йилда ҳам амалга ошмагани бунга шубҳа туғдиради.
Жумладан, рус-япон уруши ҳам Россия тарихидаги шармандали саҳифалардан бири ҳисобланади. Маньчжурия, Корея ва Сариқ денгиз устидан назорат ўрнатиш мақсадида Россия ва Япония империялари ўртасида келиб чиққан уруш ҳам (1904-1905) рақиб томон, яъни Япониянинг ғалабаси билан тугаган. Япония томонидан жами 1 млн. 200 минг (уруш авжида 650 минг) аскар, Россия томонидан эса жами 1 млн. 365 минг (уруш авжида 700 минг) аскар иштирок этган урушда 52 мингдан зиёд рус жангчилари ҳалок бўлган. Япониядан 47 мингдан зиёд жангчи ҳалок бўлган. Жанг натижасида, Портсмут тинчлик сулҳига мувофиқ, Россия Жанубий Сахалиндан айрилган, Люйшунь ярим ороли ижара ҳуқуқи билан Японияга ўтган.
Умуман олганда рус-япон уруши яна қандай оқибатларга олиб келди? AzonTV «Фикрат» таҳлилий кўрсатувининг эксперти, тарихчи Ихтиёр Эсоновнинг айтишича, бу Япониянинг янада гуллаб-яшнашига олиб келган:
“Чунки Япония катта ерларни қўлга киритди. Савдо-сотиқ ривожланди. Гарчи Япония контрибуция олмаган бўлса ҳам, унинг иқтисодиёти гуркираб кетди. Иккинчи жаҳон уруши бошида Япония АҚШ билан рақобатлаша оладиган даражада қудратли давлат бўлган. Ҳатто АҚШга ҳужум қилишдан тап тортмаган.
Россия ҳам бу урушдан кейин ўзгарди. Уруш Россиянинг модернизация бўлишига туртки берди. Биринчи жаҳон урушига тайёрланишга сигнал берди. Масалан, руслар японларнинг қуроллари уларникидан кучлироқ эканини кўриб ҳайрон қолган. Ҳатто порох борасида ҳам орқада эканликлари билиниб қолган. Японларда Шимоза деган модда бўлади. Унинг портлаш эффекти русларникидан уч аравар катта эди. Бу Япония кимё саноатинниг устунлигини кўрсатади. Шунинг учун руслар, “саноатни тезлик билан янгиламасак, урушга тайёрланмасак, бундай мағлубиятлар ҳали кўп бўлади”, деб жамиятни янгилашни бошлади. Лекин анча кеч бўлганди. Биринчи жаҳон урушига 10 йил қолганди. Қолаверса Октябрь инқилоби Россия тараққиётини анча орқага суриб юборди”, дейди тарихчи Ихтиёр Эсонов.
