6 июнга ўтар кечаси Херсон вилоятидаги Новая Каховкадан 5 км узоқликда жойлашган гидроэлектр станция қисман вайрон бўлди. Украинанинг “Юг” оператив қўмондонлигида таъкидланишича, Херсон шаҳридан юқорироқда жойлашган Каховка ГЭСи тўғони Россия ҳарбийлари томонидан портлатилган. Россия томонидан минтақага тайинланган ҳокимият дастлаб буни рад этган бўлса-да, аммо кейин тўғон вайрон қилинганини тасдиқлади.
"Россия қўшинлари Каховка ГЭСини портлатиб юборди. Ҳозир вайронагарчилик кўлами, сувнинг тезлиги ва ҳажми, сув босиши эҳтимоли бор ҳудудлар аниқланмоқда. Барча хизматлар ишламоқда. Вазият кузатилмоқда", - дейилади украиналик ҳарбийлар. баёнотида.
Каховка ГЭСи тўғонини бузилиш оқибатлари нимага олиб келади?
Украина президенти Владимир Зеленский Каховка гидроэлектр станцияси тўғонининг портлаши муносабати билан Украина Миллий хавфсизлик кенгашининг фавқулодда йиғилишини ўтказади, деган Миллий хавфсизлик ва мудофаа кенгаши котиби Олексий Данилов.
ГЭСни вайрон қилиш, дастлабки маълумотларга кўра, РФ Қуролли кучларининг 205-мотоўқ бўлинмаси томонидан амалга оширилган, деб айтган Украина президенти девонининг маслаҳатчиси Подоляк.
Телеграм-каналларда пайдо бўлаётган фотосурат ва видеоларга қараганда, тўғон бузилиб, сув оқиб чиқмоқда.
Херсон вилоятининг россияпараст маъмурияти раҳбари Александр Прокудин тошқин хавфи остида турган Днепрнинг ўнг қирғоғидан аҳоли эвакуация қилинишини маълум қилди. У фуқароларни ҳужжатларни йиғишга ва эвакуация қилиш учун автобусларни кутишга чақирди. Унга кўра, сув беш соат ичида критик нуқтага этади.
Кейинроқ Прокудин Киев вақти билан эрталабки 7:30 ҳолатига кўра, вилоятнинг Херсон ва Берислав туманларидаги еттита аҳоли пункти, шунингдек, Херсондаги Остров микрорайонлари тўлиқ ёки қисман сув остида қолганини маълум қилган. "16 мингдан ортиқ одам Херсон вилоятининг ўнг қирғоғида фалокат зонасида жойлашган", деб ёзган Херсон раҳбари.
"Укргидроэнерго" маълумотларига кўра, турбинали залнинг ичидан портлаши натижасида Каховка ГЭСи бутунлай вайрон бўлган. “Станцияни қайта тиклаш мумкин эмас”, — дея аниқлик киритган вазирлик ва “сув омбори сатҳининг назоратсиз пасайиши вақтинча эгаллаб турган Запорожье АЭС учун қўшимча хавф туғдиради”, деб айтган.
"Каховка сув омборидан келадиган сув станцияга турбинали конденсаторлар ва ЗАЭС хавфсизлик тизимларининг қувват олиши учун зарур. Ҳозир станция совутиш ҳовузи тўлган. ЗАЭСнинг украиналик ходимлари барча кўрсаткичларни кузатиб боради", - дея таъкидлайди "Укргидроэнерго".
Украина бош вазири Денис Шмигал россиялик ҳарбийлар томонидан Каховка ГЭСининг портлаши натижасида 80 га яқин аҳоли пунктини сув босиши хавфи борлигини айтди.
"Каховка ГЭСининг вайрон бўлиши Россия томонининг террористик ҳаракати бўлиб, бунинг учун тўлиқ жавобгарлик у томоннинг зиммасида. ГЭСнинг йўқ қилиниши мамлакатимиз жануби учун экологик фалокат билан тенг. Дунё бунга эътибор қаратиши керак ", - дейди Шмигал.
Маълумот учун:
Каховка ГЭСи 1950 йилда қурилиши бошланиб, 1955-1956 йилларда фойдаланишга топширилган. ГЭС қурилиши туфайли Днепр дарёсининг суви 16 метрга кўтарилган.
Станциянинг умумий қуввати 334,8 МВт (6х55,8 МВт). Ўртача йиллик ишлаб чиқариш 1420 млн.кВт/соатни ташкил этади.
Каховка гидроэлектр мажмуасининг параметрлари:
ГЭСнинг узунлиги 3850 м,
Максимал босим 16,5 м;
Максимал сув ўтказувчанлиги секундига 21 400 м³;
Сув омборининг умумий ҳажми 18,2 км³;
Сув омборининг майдони 2155 км².
2021 йил бошида Каховская ГЭСида 251 киши ишлаган.
