1. Ғусл қилиш ва ҳушбойланиш.
Набий алайҳиссаломдан саҳиҳ санад орқали етиб келган ҳадиси шарифда у зотнинг ҳайит кунлари ғусл қилганликлари ривоят қилинган. “Муватто” ва бошқа ҳадис китобларида ривоят қилинадики, Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу Рамазон ҳайити куни намозгоҳга чиқишларидан олдин ғусл қилар эдилар. У кишидан кейинги салафи солиҳлар ҳам айнан шундай қилганлар. Бу ғусл мустаҳаб амаллардан ҳисобланиб, ҳайит кунининг бомдод намозидан аввал қилингани маъқул. Ёки имкон борича ҳайит намозига яқин вақтда қилинади. Сўнгра энг яъши либослар кийилиб, ҳушбўй қилувчи воситалардан фойдаланилади. Бу амал фақатгина ҳайит намозига боришни мақсад қилган мусулмонларга тегишли эмас. Умуман барча шундай қилиши лозим. Чунки ҳайит ҳурсандчилик, сурур ва зийнат байрами.
2. Ҳайит намозидан олдин бирор нарса тановул қилиш.
Бу амал ҳам рамазон ҳайитидаги суннат амаллардан ҳисобланиб, намозга отланишдан аввал бирор нарса еб олиш лозим. Имом Бухорий Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар: “Набий алайҳиссалом рамазон ҳайити куни бир нечта ҳурмо емай кўчага чимас эдилар. Хурмони эса тоқ ададда ер эдилар”. Хурмо ейишга имкони йўқ киши мубоҳ бўлган ҳар қандай маҳсулотни истеъмол қилиши мумкин. “Пайғамбаримиз қурбон ҳайити куни эса намоздан қайтгунларигача ҳеч нарса емас, сўнгра қурбонлик гўштидан тановул қилардилар”.
3. Кўп такбир айтиш.
Мусулмонлар икки ҳайит байрамида ҳам такбирни кўпайтирмоқлари суннат амал ҳисобланади. Ҳар бир мусулмон байрам кунлари қайси пайт, қаерда бўлмасин такбир айтади. Фақатгина аёлларга бегона эркаклар бор ўринларда овоз чиқариб айтиш таъқиқланади. Рамазон ҳайитида такбир айтишни байрам кунининг аввалидан (арафа кунининг шом вақтидан) бошлаб ҳайит намози адо этилгунига қадар айтилади.
4. Ҳайит намозига бир йўлдан бориб бошқасидан қайтиш.
Бу амал ҳам суннатлардан ҳисобланади.
5. Фитр садақасини адо қилиш.
Бу амал аслида вожиб ҳисобланса ҳам яна бир бор эслатма бўлиши учун одоблар қаторида ҳам зикр қилдик.
6. Яқинларни, биродарларни зиёрат қилиши ва байрам билан қутлаш.
Шунингдек инсонларга ҳурсандчилик, сурур ва қувонч улашиш, уларга очиқ юз билан муносабатда бўлиш.
Юқоридагилар рамазон ва қурбон ҳайитининг одобларидан баъзилари эди. Агар шу ва шу каби далилларга асосланган одобларга амал қилсак, Аллоҳ таоло байрам қилиб берган ушбу икки кунни ажойиб тарзда ибодат ва ҳурсандчилик ила ўтказган бўламиз. Аллоҳ таоло ушбу муборак байрамни барча мусулмонларга хайрли ва муборакли қилсин.
Манбаалар асосида Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Исмоил тайёрлади.
