"Украинага бостириб киргандан сўнг, Россия махсус хизматлари Молдовани қўлга киритиш ва Приднестровьеда иккинчи фронт очиш ҳақида ўйламоқда. Аммо ҳозирча Россия бу режадан воз кечишга қарор қилди ва иқтисодий босим стратегиясини танлади", дея маълум қилди Президент маъмуриятининг "Молдовани сиёсий ва иқтисодий бўйсундириш" стратегиясини ўрганган "Досье" халқаро журналистлар консорциуми.
Жараёнда RISE, Delfi, Kyiv Independent, Belarusian Investigative Center, Yahoo News, Süddeutsche Zeitung, Westdeutscher Rundfunk, Norddeutscher Rundfunk, Expressen, Frontstory ва VSquare нашрлари иштирок этди.
Ҳужжатга кўра, Кремл 2022 йилгача Молдова расмийларига Россияни Приднестровье можаросини тартибга солишдан четлаштиришга йўл қўймасликни режалаштирган ва тан олинмаган ҳудудда Россия ҳарбий мавжудлигини сақлаб қолмоқчи бўлган.
Иқтисодий босим асосий дастак экани айтилади, шунинг учун Президент маъмурияти учун мамлакатга газ етказиб бериш ҳажмини сақлаб қолиш муҳим эди.
"Молдова Россия газига юқори даражада қарамлиги билан танилган ва Россия Федерацияси томонидан қайта-қайта ва узоқ муддатли савдо эмбарголарига дучор бўлган.
Сиёсий мақсадларга мувофиқ ва Россиянинг газдан сиёсий қурол сифатида фойдаланишини тан олган ҳолда, режанинг иқтисодий қисми давом этмоқда. Россия газ таъминотига эътибор қаратиш Молдованинг Россияга бир томонлама қарамлигини сақлаб қолади ва унинг аҳолисини оширилган нархларда, айниқса қишда газ таъминоти ва газ тўхтаб қолиш таҳдиди билан янада оғирлаштиради. Бу ҳатто россияпараст ҳукуматлар даврида ҳам бўлган", деб тушунтирди Молдованинг БМТдаги собиқ вакили Влад Лупан.
Россия ҳукумати Молдовада россияпараст ННТлар тармоғини ҳам яратмоқчи. Молдова-Россия ишбилармонлар иттифоқи мамлакатда аллақачон фаолият кўрсатмоқда. Унга мамлакатнинг собиқ президенти Игор Додон ва Россиянинг собиқ бош прокурори Игор Чайканинг ўғли асос солган. "Досье" ва "RISE Молдова" Молдова 2021-2022 йилларда ташкилот Игор Чайкадан 20 миллион рублдан ортиқ маблағ олганини аниқлади. АҚШ молия вазирлиги эса иттифоқнинг мақсади Молдова парламентарийларига таъсир ўтказиш, деб ҳисоблади.
Кремл Россия оммавий ахборот воситаларини чеклашнинг олдини олишни режалаштирган эди, аммо бу муваффақиятсизликка учради. 2022 йилда Молдовада фуқароларни нотўғри маълумотлардан ҳимоя қилиш учун олтита рус телеканали ёпилди.
Терговчиларга кўра, Кремлнинг навбатдаги қадами россияпараст Молдова сиёсатчилари электоратини кўпайтириш, россияпараст кайфиятни шакллантириш, шунингдек, Руминия билан яқинлашиш ва НАТО билан ҳамкорликка қаршилик кўрсатиш ва иттифоқчилар назарида Иттифоқни обрўсизлантириш бўлади.
"Уларнинг стратегик мақсади Молдова ўз ташқи сиёсатини назорат қилмаслигига ишонч ҳосил қилишдир. Ҳатто Россия президенти маъмурияти раҳбари ўринбосари Дмитрий Козак 2004 йилда бўлган режасида ҳам шундай бўлган эди. У: "Биз сизга газ берамиз, электр энергияси берамиз. Шу учун келинг, Приднестровье билан федерация тузамиз", деган эди. Ҳудуднинг чап қирғоғида жойлашган федерациянинг ушбу таркибий қисми бизнинг ташқи сиёсатимизга вето қўйиш ҳуқуқига эга бўлади. Ҳаммаси шундан келиб чиқади”, деди Молдова бош вазири Дорин Речан.
