"Ҳиндстон солиқ идоралари Британия радиоэшиттириш корпорациясининг (ВВC) мамлакатдаги офисларида 2002 йилда мусулмонларга қарши қўзғолонларда бош вазир Нарендра Модининг ролини очиб берувчи ҳужжатли филм намойиш этилганидан сўнг рейд ўтказди", деб хабар бермоқда ВВC.
Сешанба куни BBC матбуот котиби ўз твитида "Солиқ идоралари ходимлари ҳозирда ВВC'нинг Нью-Деҳли ва Мумбайдаги офисларида ва хавотирга ўрин йўқ" дея пост қолдирди.
Компания манбасининг Al Jazeera'га айтишича, ходимларнинг ноутбуклари ва мобил телефонлари мусодара қилинган. Рейд вақтида офисларда бўлганлар чиқиб кетишга рухсат берилмаган, тунги сменада ишлаётган ходимларга эса кейинги кўрсатмалар бўлмагунича келмасликлари айтилган, деди манба.
Ҳиндистон ҳукумати тинтув ҳақида ҳеч қандай тафсилотни дарҳол ошкор қилмади, бироқ ҳукмрон Бҳаратия Жаната партияси (БЖП) вакили ВВС'ни “ҳиндларга қарши пропаганда”да айблади, бироқ тинтувлар қонуний эканини билдирди.
"Ҳиндистон ҳар бир ташкилотга ваколат берувчи мамлакатдир," деди Гаурав Бҳатиа журналистларга.
"Агар сиз мамлакат қонунига риоя қилган бўлсангиз, яширадиган ҳеч нарсангиз бўлмаса, нега қонунга мувофиқ иш қилишдан қўрқасиз?", дея қўшимча қилди у.
Мухолифатдаги Конгресс партияси рейдларни қоралаб, мамлакатда "эълон қилинмаган фавқулодда ҳолат" борлигини айтди. Рейдлар Моди ҳукумати Би-би-сининг “Ҳиндистон: Моди саволи” номли ҳужжатли филмини тақиқлаганидан бир неча ҳафта ўтиб, унинг 2002 йилда Гужарат штатидаги ўзи масъул бўлган мусулмонларга қарши қўзғолонлардаги ролини ўрганиб чиқди.
Мустақил Ҳиндистондаги диний зўравонликларнинг энг даҳшатли ҳолатларидан бирида 1000 дан ортиқ одам ҳалок бўлган ва уларнинг кўпчилиги мусулмонлар эди. Ҳинду зиёратчиларни олиб кетаётган поезд ёниб кетганидан сўнг зўравонлик авж олди, 59 киши ҳалок бўлган.
Ҳиндистонда расман тақдим этилмаган, бироқ бир қанча ижтимоий медиа платформаларига юкланган ва кенг тарқатилган ҳужжатли фильм, шунингдек, биринчи марта Буюк Британия ҳукуматининг бу воқеаларда "этник тозалашнинг барча белгилари" борлиги ҳақида чоп этилмаган ҳисоботини ҳам намойиш этди.
Хабарда айтилишича, Моди зўравонликлар учун тўғридан-тўғри жавобгар ва у оммавий тўқнашув вақтида юқори мартабали полиция ходимларига аралашмасликни буюрган.
Аммо Ҳиндистон раҳбари тартибсизликларга аралашиш учун етарли ҳаракат қилмагани ҳақидаги айбловларни рад этди. Ўшанда у Ҳиндистоннинг олий суди томонидан оқланган ҳам эди.
Ҳукуматнинг ҳужжатли фильмнинг Youtube ва Twitter'да тарқалишига тўсқинлик қилиш ҳаракатлари 2024 йилги умумий сайловлар олдидан Моди учун сиёсий гирдобни юзага келтирди.
Халқаро инсон ҳуқуқлари гуруҳлари Моди ҳукуматини сўз эркинлигини бўғишда ва мамлакатнинг 2021 йилгача ахборот технологиялари бўйича қоидаларининг фавқулодда блокировка қилиш бандини суиистеъмол қилишда айбламоқда. Ҳиндистондаги юридик ҳамжамият ҳукумат томонидан белгиланган, мамлакатдаги ҳар қандай онлайн янгиликлар таркибини блокировка қилишга рухсат берувчи махсус қоида бор. Агар у миллий хавфсизликка таҳдид соладиган бўлса, ҳали ҳам қўлланилиши мумкинми, деган саволга бўлинган, чунки бир нечта олий судлар қонунчиликнинг бир қисмига айланишга улгурган.
Ўтган ой Журналистларни Ҳимоя қилиш Қўмитаси (CPJ) ижтимоий медиа платформаларига ҳужжатли фильмни тўсиб қўйишга буйруқ бериш “эркин матбуотга ҳужум, мамлакатнинг демократик ғояларга содиқлиги эълон қилинганига очиқдан-очиқ зид” эканини айтди.
Ҳиндистон “Чегара билмас мухбирлар” ташкилотининг матбуот эркинлиги индексида 180 мамлакат ичида 150-ўринга тушиб кетди, бу мамлакатдаги энг паст кўрсаткичдир.
Оммавий ахборот воситалари, халқаро инсон ҳуқуқлари гуруҳлари ва хорижий хайрия ташкилотлари ҳам Ҳиндистон солиқ идоралари ва молиявий жиноятлар бўйича терговчилар томонидан назорат остига олинган.
Amnesty International 2020 йилда ҳукумат ўз офисларига бостириб кирганидан сўнг унинг банк ҳисобларини музлатиб қўйган ва Ҳиндистондаги фаолиятини тўхтатганини эълон қилган эди.
Ҳукумат ва университет расмийлари ҳам ҳужжатли фильм намойиш этилишини тўхтатишга ҳаракат қилишди. Яқинда Деҳли полицияси Модининг сиёсатчи сифатидаги илк йиллари ва ҳукмрон ҳинд миллатчиси Бхаратия Жаната партияси (БЖП) сафига кўтарилиши ҳақида ҳикоя қилувчи филмни томоша қилиш учун йиғилган талабаларни ҳибсга олди.
Ҳиндистон Ташқи ишлар вазирлиги 19 январь куни бу ҳужжатли фильмни пропаганда, деб эълон қилди.
ВВC ҳужжатли филмдаги репортажига содиқ қолиб, у "энг юқори таҳририят стандартлари бўйича чуқур ўрганилган" ва кенг кўламли фикр ва қарашларни ўз ичига олганини таъкидлади.
Танқидчилар узоқ вақтдан буён партияни мусулмонларни нишонга олган ва таъқиб этувчи ҳинд миллатчи дастурини юритишда айблаб келади ва 2014 йилда Моди ҳокимиятни қўлга киритганидан бери мусулмонларга қарши ҳужумлар кучайди.
Моди ҳукумати мусулмонларга қарши камситувчи қонунлар қабул қилган ва кўплаб ёш фаоллар ҳукумат сиёсатига қарши чиққани учун қамоққа ташланган.
